Στόχος του μαθήματος είναι οι εξειδικευμένοι φοιτητές να αποκτήσουν ευρύτερη γνώση ειδικών θεμάτων διεθνούς οικονομικού δικαίου και οικονομικού δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Η απόκτηση αυτής της γνώσης καθίσταται αναγκαία με δεδομένη τη διεθνοποίηση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι σε όλο των πεδίο των συναλλαγών και γενικά της οικονομίας εφαρμόζονται κανόνες που έχουν θεσπισθεί είτε σε επίπεδο ΕΕ είτε σε διεθνές και δη πολυμερές επίπεδο. Η εξέλιξη αυτή αφορά κατεξοχήν τον τομέα παροχής υπηρεσιών και ειδικά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Οι φοιτητές θα εμβαθύνουν στο οικείο νομικό πλαίσιο σε δύο επίπεδα.
Αφενός θα αναλυθούν οι κανόνες που περιέχονται στις πολυμερείς συμφωνίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) με έμφαση στη Γενική Συμφωνία για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών (ΓΣΣτΥ) και αφετέρου θα εξετασθεί το νομικό πλαίσιο της ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς δηλαδή οι κανόνες τόσο του πρωτογενούς ενωσιακού δικαίου όσο και (κυρίως) του παράγωγου ενωσιακού δικαίου που ρυθμίζουν την παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της ΕΕ. Οι εν λόγω κανόνες έχουν ενσωματωθεί στην εθνική έννομη τάξη των κρατών μελών και συνεπώς και της Ελλάδας. Έχοντας εμβαθύνει στα παραπάνω ειδικά νομικά ζητήματα, οι φοιτητές που θα δραστηριοποιηθούν στο δυναμικό και διαρκώς εξελισσόμενο χρηματοοικονομικό τομέα θα έχουν τη δυνατότητα, ως στελέχη υψηλής εξειδίκευσης, να καλύπτουν συμβουλευτικά τους πελάτες τους στα συγκεκριμένα πεδία ή να ασχολούνται επιστημονικά και ερευνητικά με σχετικά θέματα.
Επίσης στόχος του μαθήματος είναι οι εξειδικευμένοι φοιτητές να αποκτήσουν ευρύτερη γνώση ειδικών θεμάτων σχετικών με το νομικό πλαίσιο που διέπει τις διεθνείς επενδύσεις. Η απόκτηση αυτής της γνώσης καθίσταται αναγκαία με δεδομένη τη ιδιαίτερη σημασία των επενδύσεων και κυρίως των Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στη διαδικασία αλληλεξάρτησης των οικονομιών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
Έχοντας εμβαθύνει στα παραπάνω ειδικά νομικά ζητήματα, οι φοιτητές που θα δραστηριοποιηθούν στο δυναμικό και διαρκώς εξελισσόμενο χρηματοοικονομικό τομέα, θα έχουν τη δυνατότητα, ως στελέχη υψηλής εξειδίκευσης,
- να καλύπτουν συμβουλευτικά τους πελάτες τους (επιχειρήσεις ή και ιδιώτες) στα συγκεκριμένα πεδία και συγκεκριμένα να τους παρέχουν πλήρη, εμπεριστατωμένη και αξιόπιστη πληροφόρηση για τους ισχύοντες κανόνες τους οποίους πρέπει να λαμβάνουν υπόψη προκειμένου να αποφασίσουν για την πραγματοποίηση ή όχι μιας επένδυσης στο εξωτερικό, για τα θεμελιώδη πρότυπα μεταχείρισης της επένδυσής τους στο κράτος υποδοχής καθώς και για τα δικαιώματα που οι κανόνες αυτοί τους παρέχουν προκειμένου να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους έναντι μονομερών μέτρων του κράτους υποδοχής
- ή να ασχολούνται επιστημονικά και ερευνητικά με σχετικά θέματα.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Εισαγωγή
Πρώτο μέρος
Πολυμερές Δίκαιο του Εμπορίου Υπηρεσιών
1. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) – Το Νομικό σύστημα του ΠΟΕ
2. Η Γενική Συμφωνία για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών (ΓΣΣτΥ) – Οι θεμελιώδεις Αρχές του εμπορίου υπηρεσιών
3. Ο τομέας των Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών
4. Η προοπτική Συμφωνίας για το Εμπόριο των Υπηρεσιών (Trade in Services Agreement – TiSA)
Δεύτερο μέρος
Οικονομικό Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1. Η ΕΕ ως Θεσμός Οικονομικής Ολοκλήρωσης
2. Έννοια, χαρακτηριστικά και θεμελιώδεις αρχές του Οικονομικού Δικαίου της ΕΕ
3. Η εγκαθίδρυση και λειτουργία της εσωτερικής αγοράς στο πλαίσιο της ΕΕ : η ελευθερία εγκατάστασης, η ελευθερία παροχής υπηρεσιών και η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων
4. Ο ενιαίος χρηματοπιστωτικός χώρος
5. Το Τραπεζικό Δίκαιο της ΕΕ
– Η εγκαθίδρυση της ενιαίας τραπεζικής αγοράς
- Η ελευθέρωση των τραπεζικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της ενιαίας αγοράς
- Ο καθορισμός των όρων ανάληψης και άσκησης δραστηριοτήτων των πιστωτικών ιδρυμάτων
- Η άσκηση τραπεζικών δραστηριοτήτων μέσω της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελευθερίας εγκατάστασης
– Οι νομικές πτυχές της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης στο πλαίσιο της ευρωζώνης
- Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός
- Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης
- Η Εγγύηση καταθέσεων
6. Το ενωσιακό δίκαιο της Κεφαλαιαγοράς
– η εγκαθίδρυση της ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς
– η ανάπτυξη των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων σε κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ)
– το κανονιστικό πλαίσιο για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων
-οι όροι λειτουργίας των επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών
-το καθεστώς ελεύθερης παροχής επενδυτικών υπηρεσιών και δραστηριοτήτων και εγκατάστασης υποκαταστήματος
-οι όροι λειτουργίας των ρυθμιζόμενων αγορών
Τρίτο μέρος
Νομικό πλαίσιο των διεθνών επενδύσεων
1. Παγκόσμιοι κανόνες για τις επενδύσεις
Οι διατάξεις του νομικού συστήματος του ΠΟΕ : Γενική Συμφωνία για τις Συναλλαγές στον τομέα των Υπηρεσιών (GATS), Συμφωνία TRIM, Σύμβαση της Σεούλ (MIGA)
2. Το Πλαίσιο Ελευθέρωσης των Διεθνών Επενδύσεων σε Περιφερειακό επίπεδο
- Οι θεμελιώδεις αρχές του ΟΟΣΑ
- Το καθεστώς ελευθέρωσης των επενδύσεων στο πλαίσιο της ΕΕ (ενδο-ενωσιακή ελευθέρωση)
3. Το καθεστώς προστασίας των ξένων επενδύσεων σε Διμερές επίπεδο
Οι Διμερείς Επενδυτικές Συνθήκες (BITs)
Τα πρότυπα προστασίας των επενδύσεων
Η Δίκαιη και ιση μεταχείριση
Η αρχή της μεταχείρισης του μάλλον ευνοούμενου κράτους και η αρχή της εθνικής μεταχείρισης
Διατάξεις για την απαλλοτρίωση των επενδύσεων
Η δυνατότητα μεταφοράς των συνδεόμενων με τις επενδύσεις κεφαλαίων
Το σύστημα Επίλυσης Διαφορών Επενδυτών Κρατών (ΕΔΕΚ)
4. Οι νέες διεθνείς επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες
- Η ενίσχυση της αρμοδιότητας της ΕΕ στο πεδίο των διεθνών επενδύσεων στο πλαίσιο της Κοινής Εμπορικής πολιτικής δυνάμει της Συνθήκες της Λισαβώνας
- Η διαδικασία εκπόνησης μιας συνεκτικής και σφαιρικής διεθνούς επενδυτικής πολιτικής
- Η σύναψη ενωσιακών συμφωνιών για τη ρύθμιση του τομέα των διεθνών επενδύσεων
- Η βελτίωση των προτύπων προστασίας σε σχέση με τις Διμερείς Επενδυτικές Συνθήκες των κρατών μελών
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
Στεφάνου Κ., Γκόρτσος Χ., Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, 2006.
Παμπούκης Χ. (επιμ.), Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών, Νομική Βιβλιοθήκη, 2010.
Γκλαβίνης Π., Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο, εκδ. Σάκκουλας, 2009.
Γκόρτσος Χ., Εισαγωγή στο διεθνές χρηματοπιστωτικό δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, 2011.
Στεφάνου Κ., Γκόρτσος Χ. (επιμ.), Επίκαιρα Θέματα Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Δικαίου, Νομική Βιβλιοθήκη, 2006.
Πλιάκος Αστ., Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Νομική Βιβλιοθήκη, 2012.
Γκόρτσος Χ., Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο της Κεφαλαιαγοράς, στο Θεσμικό και Κανονιστικό πλαίσιο της ενιαίας ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς, Πρακτικά του δεύτερου ετήσιου συνεδρίου 2006 της Ελληνικής Εταιρείας τραπεζικού δικαίου και δικαίου της κεφαλαιαγοράς, Νομική βιβλιοθήκη, 2009, σελ. 33-88.
Gortsos C.V., Fundamentals of Public International Financial Law : International Banking Law within the system of Public International Financial Law, Nomos Verlag, Baden-Baden, 2012.
Gortsos C.V., Fundamentals of European Banking Law : Law-making procedures, sources and key provisions, and the way ahead, Notes for the post-graduate program of the Europa Institut, Universitat des Saarlandes, third edition, (updated), available at : http//www.ecefil.eu//UP1Files/monographs/EBL_saarland_july2013.pdf.
Γκόρτσος Χ., Ο ενιαίος χρηματοπιστωτικός χώρος, στο συλλογικό τόμο (επιμέλεια Κ. Στεφάνου): Εισαγωγή στις ευρωπαϊκές σπουδές, τόμος Γ΄, Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 2006, σελ. 173-219.
Carreau D., Juillard P., Droit International Economique, Dalloz, 2005.
Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
- Ελληνική Επιθεώρηση Ευρωπαϊκού Δικαίου (ΕΕΕυρΔ)
- European Foreign Affairs Review (EFAR)
- World Trade Journal (WTJ)
- Legal Issues of Economic Integration (LIEI)
- World Competition
- Global Trade and Customs Journal (GTCJ)
- Common Market Law Review (CMLRev)